Perandoria e individualizmit

Perandoria e individualizmit

“T’i ndryshojmë gjërat urgjent në të mirë të Shqipërisë”-rrekeshin t’i mbushnin mendjen vetes një grup të rinjsh të diplomuar jashtë e brenda. “Të mos lëvizim asgjë nga vendi. T’i lëmë gjërat kështu sic kanë qenë përherë. Shumë mirë kanë funksionuar deri tani. Askush nuk mundet t’i bëjë më mirë”-thonin me një siguri frikësuese një grup zyrtarësh në një ambjent ku merren, jepen, transformohen, kthehen, përmbysen e degëdisen vendime që nuk marrin kurrë formë.

Në njërin krah një grup të rinjsh (shumë më të rinj nga c’tregojnë pasqyrat e tyre); dhe në krahun tjetër, një grup lëkurë-regjurish, më shumë nga c’mund ta ndiejnë regjien ata vetë. Të parët i kanë akoma sytë të hapur përtej syzeve rozë; të dytët as vetë nuk mund të pretendojnë se argumentet e tyre janë të tilla edhe pas qindra mijëra orësh shpenzuar pas dyerve të adminstratës. Në njërin kah aspirimet politike stilizuar në perëndim, në kahun tjetër indoktrinimet e dejëzuara të politikës së lindjes, që rrallë mund të mendojë se ndonjë fjalor përmban fjalën “alternativë”.

Njëra i ngjantë një seance trajnimi me uri të dëshpëruar e të paushqyer idesh; tjetra me një mbledhje dikasteri ku George Orwell do të kishte shkruar sërish fermën e tij.
Ekstremet nga ku e shihnin Shqipërinë të dyja palët e njerëzve të përfshirë në interesin publik ishte e dukshme po aq sa edhe e frikshme.
Pala e drejtuar nga motivet dhe diktuar nga marshi unik i burokracisë (që ka lindur bashkë me administratën e parë që është shpikur para emërtimit të saj), ngrinte zërin kundër ekzistencës së vetë burokracisë. Kjo bëhej me një freski të ëmbël servilizmi ndaj institucionit dhe interesit që i shërbehej.

E mira publike?! Këtu është fjalë e huaj. Po ja të shohim palën tjetër, që synon t’i shohë gjërat ndryshe.

Përpjekjeve të mirë-artikuluara të organizatorëve që kërkonin të vinin në punë makinën e ideve, i përgjigjej vetëm një pjesëmarrje surreale diskutimesh, që në vend të Orwellit, do të kishin sjellë aty J.K. Rowland për sërinë ekskluzive të Harry Poterit.

Në një institucion qeveritar u hap dhe u mbyll me dinjitet administrativ një cështje që ka për t’u tërhequr e mos u këputur edhe për shumë vite të tjera. Në një ambient modern dhe të ndryshëm politikash, flitej trembshëm me tonin dhe idetë që pas disa vitesh, do ta shohim të transferuar. Jo të trasnformuar, por thjesht të transferuar nga lokali jo-formal, në ambientet e institucioneve për të cilat sot kritikat nuk kishin fund.

Dy breza kundërshtarë, me kundërshtime pikëpamjesh edhe brenda tyre. Njëra palë e djegur, tjetra akoma aguridhe që hidhëron me mos-bërjen e saj.

Shqipëria është sot fatkeqe se Berisha është autokrat, se Rama është natyralist, se Nano na shiti për një lek, se Meta nga zhyti në errësirë, se Balla i ka nënë e motër tërheqëse (sipas burimeve direkte të kryemininstrisë), se Topalli ka shkrirë të tërë kufinjtë e kompetencave, se ministrat nesër nuk gdhihen më të tillë, se dinastitë kanë dalë nga moda e biznesit e janë shtrirë në politikë, se gjithkush me një pozicion të vockël synon të shohë edhe një cikë më përtej zonës së së tij, se askush nuk thellohet në punën, përkushtimin, detyrimin apo aq më keq, përgjegjësinë tij.

Mbase, vërtet mbase është kështu. Dhe në takimet zyrtare hasen rëndom shërbëtorët e denjë të burokracisë, vetë-kënaqësisë, servilizmit dhe mykjes së origjinalitetit e vizionit të përbashkët; po në ambientin mbushur me të rinj, as autokratë, as burokratë, as demokratë dite e as teknokratë nate nuk kishte që të diktonte idetë e reja që vetëm të tilla nuk ishin.

Dëshira për ndikim, për futje brenda kallëpëve imagjinarë pa pasur nevojë të komplikohet edhe ndërgjegjia në proces, ishte e njëjtë në të dy grupimet. Mbase nuk ka të bëjë shumë me kombësinë. Mbase është edhe ndikimi i brezit dhe mendësisë që kërkon të luftohet. Por dëshira për protagonizëm të mbi-ajrosur ishte identike në të dyja ambjentet.

Ngushëllimi mund të jetë tek drejtimi i të dyjave. Shpesh vihej re përpjekja për ta sjellë audiencën në fokus dhe për të bërë të qartë me përmbledhje të shkurtra e të qarta idetë që shpërndaheshin në turmë me biseda të shfokusuara e pa forcë argumenti apo pa sfond njohjeje. Por, që në një grup të rinjsh aspirues të gjesh kaq të qarta mendësitë, perceptimet, ndarjet, përjashtimet dhe vullnetarizmin acarues për protagonizëm të njëjtë me atë që buron lumë në një grup burokratësh aktivë, është vërtet shumë e frikshme. Eshtë tunduese për dështimin e shpresave për ndryshimin e Shqipërisë.

Noli, Konica, Frashëri, Merxhani,Koliqi, të gjithë ankoheshin po njëlloj këtu e 100 vjet më parë për mos-përshtatjet e mendësisë së brezave, pastaj për frikën e ngjashmërisë që të rinjtë shfaqnin akoma më tepër se ata që ishin në pushtet.

Pas përpjekjesh të kota brenda e jashtë vendit, të gjithë këta “recolucionarë” të mendimit shqiptar vdiqën gjithë shpresa shekullin e kaluar. Sa mirë që e kanë caktuar të fundit në radhë këtë shpresën, që të paktën të mos shohim nëse edhe kjo e jona do të ketë të njëjtin fat si ajo e ndryshimit, kthimit dhe zhvillimit me të cilën flirtuan keq shqiptarët që kërkonin ndryshimin.

Të gjithë e duam dhe e kërkojmë tek të tjerët. Por ndryshimi i vërtetë fillon vetëm kur kontribuimi për të nis nga ndryshimi i dëshirës vetjake për të qenë protagonist individual. Kjo kërkon akoma punë edhe mes të rinjsh, se mes ekipit të burokratëve drejtues, kjo ëndërr ka marrë fund vite e vite më parë. Shpresa e ngelur është që e njëjta gjë të mos përsëritet sërish edhe disa vite më pas.

t_red